ไป โค่ย ฟาร์ม - ฟาร์มปลาคาร์ฟนำเข้าจากญี่ปุ่น

ปลาคาร์ฟท้องบวม เซื่องซึม เบื่ออาหาร อาจเป็นภาวะปลาไข่ค้าง

เลือกดูตามหัวข้อ

นอกจากปลิงใส ที่พบบ่อยในปลาคาร์ฟนั้น มีอีกภาวะนึงของที่พบบ่อยเช่นกันครับ นั้นก็คือ ภาวะปลาไข่ค้าง หรือภาวะอั้นไข่ หรือ ไข่ค้างในปลา ซึ่งเป็นอีกหนึ่งอาการที่ผู้เลี้ยงปลาโดยเฉพาะมือใหม่ไม่ควรมองข้ามเลยครับ วันนี้เราเอาข้อมูลสาเหตุของภาวะไข่ค้าง อาการ และวิธีดูแลมาฝากเพื่อนๆ กันครับ

ตัวอย่างปลาที่มีภาวะปลาไข่ค้าง

สาเหตุของภาวะปลาไข่ค้าง

โดยปกตินั้น Life Cycle ของปลาคาร์ฟ เมื่อถึงช่วงโตเต็มวัย ก็จะผสมพันธุ์ และวางไข่ ซึ่งโดยปกติแล้วก็จะอยู่ในช่วง ฤดูใบไม้ผลิ ซึ่งเป็นช่วงที่อุณหภูมิของน้ำเริ่มอุ่นขึ้น ปลาตัวเมียที่เก็บไข้ไว้ในท้องก็จะทำการวางไข่ในรังที่ตัวผู้ได้สร้างไว้ หลังจากนั้น 5-10 วันก็จะเริ่มฟักเป็นตัวครับ แต่บางครั้งบางคราว ปลาตัวเมียก็ไม่สามารถวางไข่ที่อยู่ในท้องออกมาทั้งหมดได้ โดยเราเรียกว่าอาการแบบนี้ว่า “ภาวะอั้นไข่” ส่วนสาเหตุนั้นเกิดได้หลากหลายเลยครับ อยู่ที่สายพันธุ์ของปลา, อายุ, ความสมบรูณ์ของตัวปลา หรือการติดเชื้อ และความเครียดต่างๆ เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะนี้ได้ทั้งหมดเลยครับ

แต่กับปลาเลี้ยงในฟาร์มนั้นภาวะของภาวะนี้หลักๆ จะเกิดจากความเครียดครับ เนื่องจากปัจจัยอื่นๆ แต่ละฟาร์มจะมีการควบคุมในส่วนนั้นไว้อยู่แล้ว เหลือแค่ความเครียดของตัวปลา ที่เอาแน่เอานอนไม่ได้ โดยความเครียดของตัวปลาที่เกิดนั้น มักมาจากสภาพแวดล้อม หรือจากการเลี้ยงดุที่ไม่เหมาะสม เช่น จำนวนปลาในบ่อแน่นเกินไป หรือขนาดบ่อเล็กเกิดนไป หรือแม้แต่การที่เลี้ยงปลาตัวผู้รวมกับตัวเมีย ที่บางครั้งทำให้เกิดความเครียดที่กลัวตัวผู้มากินไข่นั้นเองครับ

วิธีสังเกตุอาการ

หลักๆ แล้วเราจะสามารถดูได้จากรูปร่างที่บวมขยายโดยเฉพาะบริเวณช่องท้องของตัวปลาเลยครับ ประกอบกับการสังเกตุอาการร่วมเช่น ท้องบวม เบื่ออาหาร ว่ายน้ำลำบาก หรือลักษณะการว่ายน้ำผิดปกติ หากพบอาการเหล่านี้ 1-2 สัปดาห์แล้วปลายังไม่ยอมวางไข่อีก ให้สงสัยไว้ก่อนเลยครับว่าเป็นภาวะอั้นไข่แน่ๆ

หรือผู้เลี้ยงสามารถตรวจสอบร่างกายของปลาคาร์ฟ โดยการคลำช่องท้องเบาๆ เพื่อคลำหาบริเวณที่แข็งหรือเป็นก้อนซึ่งบ่งชี้ว่ามีไข่ค้างอยู่ มักจะพบช่องเปิดเพศบวมแดง อาจจะนำสิ่งคัดหลังที่ได้มาเชค Stage ต่อไปได้

ความรุนแรงของภาวะปลาไข่ค้าง

สามารถพบได้ตั้งแต่แบบเริ่มต้นจนถึงขั้นรุนแรง หรืออาจพบเป็นภาวะเฉียบพลันจนนำไปสู่การเสียชีวิตได้ทันที กล่าวคือเราอาจพบว่าปลาปกติทุกอย่าง ไปจนถึงปลาที่เริ่มซึม ไม่กินอาหาร ว่ายน้ำผิดปกติ ว่ายเอียง หรือว่ายหัวเชิด เนื่องจากน้ำหนักบริเวณช่องท้องที่เพิ่มขึ้นจากภาวะไข่ค้างแบบเรื้อรัง จนไข่เริ่มเน่าและเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน หรือปลาบางตัวที่อั้นไข่ไว้นานมาก อาจพบว่าไข่ในช่องท้องเกิดการฟอร์มตัวเป็น fibrosis เรียกว่า “ ไข่หิน ” หรือ “ ไข่ที่มีพังผืด ” ซึ่งไข่ดังกล่าวจะไม่สามารถถูกขับออกมาได้ จนทำให้ปลาเสียชีวิตจากภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ได้
.
จากที่กล่าวไปแล้วข้างต้นว่า ปลาบางตัวสามารถสลายไข่ที่ค้างอยู่ภายในช่องท้อง จนพบว่าช่องท้องปลายุบลงได้ แต่ในบางกรณีเราอาจพบว่า ไข่ในช่องท้องไม่ได้ถูกสลายไป เนื่องจากปลามีพลังงานไม่เพียงพอ ซึ่งอาจเป็นผลจากสภาพร่างกายของปลาที่ไม่สมบูรณ์ เช่น ในกรณีที่ปลาป่วย อายุมาก อ้วน รวมไปถึงปลาที่มีความผิดปกติของทางเดินอาหาร จนทำให้การดูดซึมของกลูโคสผิดปกติ เป็นต้น

วิธีการรักษา และดูแลปลาที่มีภาวะไข่ค้าง

การปรับสภาพแวดล้อม

คุณภาพน้ำ: รักษาสภาพน้ำที่เหมาะสม เช็คปริมาณออกซิเจนให้เพียงพอกับปลา และการเปลี่ยนน้ำเป็นประจำ ควรรักษาพารามิเตอร์ต่างๆ เช่น อุณหภูมิ, pH, แอมโมเนีย, ไนไตรท์ และไนเตรตให้อยู่ในช่วงที่เหมาะสม

อุณหภูมิ: ค่อยๆ เพิ่มอุณหภูมิของน้ำเพื่อกระตุ้นการวางไข่ ช่วงที่เหมาะสมที่สุดมักจะอยู่ระหว่าง 68-75°F (20-24°C)

ช่วยกระตุ้นการวางไข่

เตรียมพื้นผิว: จัดเตรียมพื้นผิววางไข่ที่เหมาะสม เช่น พู่เชือกฟาง แปรง หรือต้นไม้ สิ่งเหล่านี้ทำให้ตัวเมียมีที่สำหรับวางไข่

ใช้ปลาตัวผู้: แนะนำตัวผู้ที่แข็งแรงหนึ่งตัวขึ้นไปเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการวางไข่ตามธรรมชาติ ปลาคาร์ฟตัวผู้สามารถกระตุ้นให้ตัวเมียปล่อยไข่ได้โดยการไล่

การช่วยกระตุ้นการตกไข่: การใช้มือช่วยกระตุ้น: หากการปรับสภาพแวดล้อมไม่ได้ผล อาจจำเป็นต้องกระตุ้นการตกไข่ด้วยมือ กดหน้าท้องเบาๆลูบมาจนรูเปิดเพศ เพื่อกระตุ้นการปล่อยไข่ แนะนำให้ผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์

การควบคุมอาหารและโภชนาการ:

อาหารคุณภาพสูง: ตรวจสอบให้แน่ใจว่าปลาได้รับอาหารคุณภาพสูงและสมดุล ซึ่งอุดมไปด้วยโปรตีนและวิตามิน โดยเฉพาะวิตามินอี ซึ่งสามารถช่วยในการพัฒนาไข่และสุขภาพการเจริญพันธุ์โดยรวม ถ้าอ้วนเกินไปก็จะโน้มนำให้เกิดไข่ค้างได้ ช่วงรักษาอาจพิจารณาให้อดอาหารได้

ยา: ในบางกรณี อาจฉีดฮอร์โมน (เช่น โกนาโดโทรปิน หรือ HCG) เพื่อกระตุ้นการวางไข่ได้ ควรทำภายใต้คำแนะนำของสัตวแพทย์

การดูแลปลาที่มีภาวะไข่ค้าง

การแยกตัว: หลังจากดำเนินการ ให้แยกปลาที่ได้รับผลกระทบออกเพื่อลดความเครียด และติดตามดูสัญญาณของการติดเชื้อหรือภาวะแทรกซ้อน อาจประเมินให้ยาปฏิชีวนะ ร่วมกับกลุ่ม NSAID ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของสัตวแพทย์

การป้องกันไม่ให้เกิดภาวะไข่ค้างปลา

การตรวจสอบเป็นประจำ: ติดตามสุขภาพและพฤติกรรมของปลาคาร์ฟของคุณเป็นประจำ โดยเฉพาะในช่วงฤดูผสมพันธุ์

การจัดการการผสมพันธุ์: หลีกเลี่ยงการให้อาหารมากเกินไปและจัดการการผสมพันธุ์เพื่อป้องกันการมีจำนวนประชากรมากเกินไป ซึ่งอาจนำไปสู่ความเครียดและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเก็บไข่ไว้

หากไข่ยังคงค้างอยู่หรือปลาแสดงอาการผิดปกติอย่างรุนแรง จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องขอความช่วยเหลือจากสัตวแพทย์โดยทันที การรักษาดูแลตั้งแต่เนิ่นๆ และการจัดการที่เหมาะสมสามารถป้องกันปัญหาได้

Edit and Rewrite : Paikoifarm
Source Credit : อ.ดร.นสพ.ภุมเมศ ชุ่มชาติ สัตวแพทย์ประจำคลินิกสัตว์น้ำ Aquatic Service Center

Picture of เต้ย ไปโค่ยฟาร์ม

เต้ย ไปโค่ยฟาร์ม

เจ้าของฟาร์มปลาคราฟไปโค่ยฟาร์ม, ผู้หลงไหลในการเดินทางตามหาปลาคราฟชั้นดี

ติดต่อผ่านไลน์ : @paikoifarm

ติดต่อ

Share:

Facebook
Twitter

เลือกดูตามหัวข้อ